W 2014 powstał piękny eksperyment w szkole muzycznej Ichionkai, w Tokio. Japoński psycholog zrekrutował 24 dzieci w wieku 2-6 lat i nauczył je identyfikować różne akordy grane na fortepianie jedynie po usłyszanym dźwięku. 4-5 kilkuminutowych sesji dziennie. 1-1,5 roku zajęła nauka, ażeby dzieci mogły zidentyfikować 14 akordów. Po zakończeniu treningu każde z dzieci rozwinęło, można powiedzieć, słuch doskonały!
W normalnych okolicznościach jedynie 1 na 10,000 ludzi rozwija tą umiejętność!

Od czego zaczynamy?

Eksperyment opisany wyżej oraz lata badań prowadzonych przez Ericssona jasno mówią, że z odpowiednią praktyką jesteś w stanie nauczyć się WSZYSTKIEGO! Mind blowing!:) Przez wiele lat powszechnie uważano talent, dar do czegoś, jako coś z czym się rodzisz i nie masz na to większego wpływu. Ostatnio jednak nauka trochę to odczarowuje. Co ciekawe, pierwsze wzmianki o plastyczności mózgu przedstawił w 1948 roku w swojej pracy Polak, Jerzy Konorski. Jego inspiracją były badania nad odruchami u zwierząt prowadzone przez Pawłowa i Skinnera. Był jednak zignorowany przez środowisko naukowe.
Dopiero pod koniec XX wieku, dzięki badaniom hipokampa mikroskopem elektronowym, naukowcy jednostronnie opowiedzieli się za tak zwaną neuroplastycznością – umiejętnością mózgu do tworzenia nowych komórek oraz połączeń nerwowych.
Skoro już mamy pewność, że mózg może uczyć się przez całe życie, nic (nic?) nie stoi na przeszkodzie aby zmienić karierę czy osiągnąć sukces w kompletnie nowej dla nas dziedzinie.

A jeśli nie do końca wiesz, jak się zabrać do czegoś, co bardzo chcesz w życiu robić, ta książka daje nam dosyć nieskomplikowany przepis. Co potrzebuję wiedzieć?

Zamierzona praktyka (Purposeful Practice)

Do treningu i nauki niezbędna jest tzw. zamierzona praktyka, z jasnym, precyzyjnym celem. Bez celu nie będziemy w stanie ocenić czy nasze ćwiczenia zakończyły się sukcesem.

1. Zamierzona praktyka jest skupiona na celu.
2. Zamierzona praktyka potrzebuje feedbacku.
3. Zamierzona praktyka wymaga wyjścia ze strefy komfortu.

Innymi słowy:

Wychodź ze swojej strefy komfortu, ale w skupiony, celowy sposób. Zaplanuj jak osiągnąć swoje cele, monitorując postęp. A co jest super ważne zwróć uwagę na to, co może być dla Ciebie motywatorem. Poszukaj kogoś, kto może dać Ci feedback.

Jak to działa?

1. Stawianie czoła homeostazie (mięśnie)

Dopóki np. ćwiczenia fizyczne nie są na tyle ciężkie, że naciągają homeostazę Twojego ciała, trening niewiele pomoże, ażeby zaktywizować ciało do zmiany.

• wypychanie ciała ze strefy komfortu odpowiednio mocno, przez odpowiedni okres czasu doprowadzi do zmian, dzięki którym będzie łatwiej następnym razem,
• jednak, gdy ciało przyzwyczai się do tego nacisku, zmiana się zatrzyma, tak dzieje się nie tylko jeśli chodzi o ćwiczenia fizyczne, ale każdą inną czynność.

1. Formowanie umysłu (neurony)

• psychiczne wyzwania przeprogramowują neurony w przeróżny sposób, dodając nowe połączenia i pozbywając się starych, mogą je umacniać bądź osłabiać. Mogą fizycznie zwiększyć grubość otoczek mielinowych (dzięki czemu niektóre ścieżki w naszym mózgu będą działać szybciej). Dla przykładu odpowiednie ćwiczenia nie tylko poprawią Twoją grę na instrumencie ale też zwiększą Twoją ogólną zdolność grania.

Przemyślana Praktyka (Deliberate Practice)

Aby nasze działanie były jeszcze bardziej skuteczne, zamieniamy naszż Zamierzoną Praktykę (Purposeful Practice) na Przemyślaną Praktykę (Deliberate Practice).

Różni się ona tym, że:

• potrzebny jest mentor, coach, który ma wiedzę na temat umiejętności ekspertów w danej dziedzinie oraz wie jak ją najlepiej przekazać,
• nauka dzieje się poza strefą komfortu, czyli tam gdzie jest coś nowego, nieznanego,
• potrzebny jest plan (który najczęściej tworzy mentor, coach) z jasno sprecyzowanymi celami,
• wymaga całkowitej codziennej koncentracji i zaangażowania,
• wymaga feedbacku,
• angażuje mentalne reprezentacje,
• wymaga budowania bądź przebudowywania na bieżąco nabytych umiejętności,
• wymaga podtrzymywania motywacji (wzmocnij chęć działania, osłab powody do rezygnacji, UWIERZ, ŻE DASZ RADĘ).

Reprezentacje mentalne?

• potrzebują być skupione na dziedzinie która Cię interesuje,
• zapomnij o ogólnej nauce jakiejś umiejętności, np. trenujesz pamięć, ale żeby zapamiętać dużą liczbę słów itd. tutaj potrzebne są bardzo jasne i precyzyjne treningi np. trening zapamiętywania dużej ilości słów,
• reprezentacje mentalne pozwalają na ogarnięcie dużej ilości informacji w szybszym czasie (ponieważ wiąże się to z dostępem do pamięci długotrwałej)
• ludzie z dobrze rozwiniętymi RM, czyli eksperci w swojej dziedzinie widzą tzw. “większy obrazek” – widzą las tam, gdzie inni dostrzegają jedynie drzewa.

A jak ma się sprawa z dziećmi?

Jak wychować wyjątkowe dzieci (np. talenty szachowe)?

1. Zacznij z zabawą (pozwól dziecku samemu znaleźć figury szachowe)

• spraw aby były dla dziecka interesujące, pozwól się nimi pobawić
• spędź z dzieckiem czas, poświęć mu uwagę i zachęcaj
• póżniej stwórz z tego pół zabawę pół naukę

1. Kiedy dziecko ma już podstawy,

• znajdź dobrego nauczyciela
• zachęcaj dziecko nagrodami i wspieraj

Mocno wspieraj oddanie, poświęcenie jakie dziecko wkłada w daną rzecz (szczególnie w okresie dorastania).

Niezwykle inspirującym przykładem jest “eksperyment” węgierskiego psychologa Laszló Polgar i jego żony, nauczycielki Klary. Laszló badał na co dzień charakter geniuszu i wysnuł teorię, że z odpowiednią nauką, w odpowiednim środowisku, każde dziecko może stać się geniuszem. Żeby to udowodnić, potrzebował kobiety, która mu w tym pomoże. Tak znalazł Klarę. Oboje zgodzili się, że sprawdzą teorię Laszló na własnych dzieciach. Początkowo zastanawiali się jaką wybrać dziedzinę. Ostatecznie padło na szachy, jako, że sukces wydawał się być dosyć obiektywny i łatwo mierzalny. Laszló i Klara mieli 3 córki. Klara zajęła się ich nauką w domu, skupiając uwagę głównie na wybranej dziedzinie. Tak powstały 3 mistrzynie szachowe! Chociaż, precyzując, druga w kolejności, Sofia, nigdy nie otrzymała tytułu “grandmaster”, to wpłynęły na to raczej kwestie polityczne niż punkty. Ostatnia z dziewczynek Judit, była klejnotem w koronie, otrzymała tytuł “grandmaster” w wieku 15 lat, jako najmłodsza osoba na całym świecie (wśród mężczyzn i kobiet)! To przywodzi na myśl historię geniuszu Mozarta, który był z kolei drugim dzieckiem w rodzinie. Najpierw obserwował i ćwiczył ze starszą siostrą, a w wieku pięciu lat uczył się już pod okiem ojca gry na klawesynie. Można wysnuć, że takie wyspecjalizowane starsze rodzeństwo może być dodatkowym plusikiem, który pomaga osiągać więcej.

Ciemna strona wiary w wewnętrzny dar, czyli “to” trzeba mieć w sobie.

“Moje podstawowe podejście do zrozumienia takich wyjątkowych talentów jest dokładnie takie samo jak zrozumienie danego eksperta w jakiejś dziedzinie. Zadaje dwa podstawowe pytania:
Jaka dokładnie jest natura danej umiejętności?
Jaki rodzaj treningu umożliwił takie umiejętności?
W ciągu trzydziestu lat pracy, nie znalazłem ani jednaj umiejętności która nie mogłaby być wyjaśniona odpowiedziami na te dwa pytania” A. Ericsson, R. Pool

Idąc tym tropem, z wiedzą jak właśnie posiadłeś jest to trochę, jak to mówią “dar i klątwa” jednocześnie:). Bo wiesz, że możesz się wszystkiego nauczyć, robiąc to w odpowiedni sposób, jednocześnie ciężko teraz przypisać czyjeś umiejętności po prostu talentowi. Bo stoi za tym dużo, dużo więcej.

Podsumowując

1. Obierz jasny, specyficzny cel, w czym chcesz być bardzo dobry.
2. Opracuj plan. Czego potrzebujesz, aby Twój plan wypalił?
3. Bądź gotowy na wyjście poza swoją strefę komfortu.
4. Znajdź kogoś, kto jest ekspertem w danej dziedzinie i potrafi dzielić się swoją wiedzą.
5. Zaangażuj się, włóż w to całego siebie, to jest Twoje życie, Twoja szansa.
6. Przygotuj się na gorsze dni i na to jak możesz podtrzymać swoją motywację.

I pamiętaj:

• Nie ma czegoś takiego jak wyjątkowy talent/dar, możesz nauczyć się wszystkiego z Przemyślaną Praktyką.
• IQ pomaga jedynie na początku drogi, ważniejsze jest zaangażowanie oraz czas poświęcony na praktykę.

Na koniec pytanie do samego siebie:)

1. W czym tak naprawdę chciałbym być dobry?
2. Co się zmieni w moim życiu jeśli będę w tym dobry?